De fysieke onmogelijkheid van de dood in de geest van een kunstenaar

dh1
Silvia Jánošková – The Top 5 (detail), 2013

‘De oneindigheid van de hebzucht in de geest van de kunstenaar’ zou ook een mooie titel zijn voor dit stukje over The Top 5 het afstudeerproject van Silvia Jánošková. Haar bijdrage aan de Graduation Show van het KABK in Den Haag is opmerkelijk. Damien Hirst is het voorbeeld van kunst als statussymbool en de gekte die dat oplevert, bij de kunsthandel, de kunstverzamelaar en niet in het minst bij de kunstenaar zelf, die meer een gewiekste zakenman in gebakken lucht lijkt te zijn dan een kunstenaar. Uiteindelijk is de vraag ‘Maar is het kunst’ niet meer te beantwoorden. Alles lijkt kunst te zijn en daarmee is niets meer kunst. Jánošková stelt ons de vraag en we weten het antwoord wel, maar durven we het ook hardop te zeggen?

Afgelopen zomer moest Damien Hirst mensen die voor hem zijn werk maakten ontslaan. De pillendraaiers van zijn serie medicijnkasten, de makers van zijn vlindervleugelschilderijen, zij werden slachtoffer van de crisis in de kunst. Of liep de ballon leeg? Silvia Jánošková laat ons nadenken over de zin en onzin van de grote namen als Jeff Koons, Damiens Hirst, Tracey Emin en de man met wie allemaal begon: Andy Warhol. Het is allemaal ‘make belief’, in stand gehouden door een wereld die gelooft in de status van een hooverstofzuiger in een vitrine en daar miljoenen euro’s, dollars of Engelse ponden voor overheeft.

‘De dood kan een hoop geld opleveren; de dood maakt een ster van je’ is een uitspraak van Andy Warhol kort voordat hij zelf op 22 februari 1987 zou overlijden aan de complicaties van een galblaasoperatie. Inderdaad, de waarde van  het werk van Warhol is sinds zijn overlijden als een raket de hoogte in gegaan. Er zijn dan ook nog steeds speculaties of de dood van Warhol wel een ongeluk was. In haar afstudeerproject laat Silvia Jánošková Damien Hirst sterven.  De waarde van zijn werk is na de verkoop van zijn kunst via Sotheby’s ingestort. Beautiful inside my head forever (wat een vreselijke titel) was een groot succes maar Hirst sneed zichzelf in de vingers. De kunsthandel die hij links had laten liggen, zodat hij zelf zijn werk via de secundaire handel rechtstreeks kon veilen, beschouwde hem nu als een hoog-risico-investering en wilde niets meer met hem te maken hebben. Wat rest de kunstenaar anders dan de dood als laatste redmiddel om de waarde van zijn werk te laten toenemen? Hirst consumeert de inhoud van  één van zijn eigen medicijnkasten met fatale gevolgen.

Met veel gevoel voor humor laat Silvia Jánošková het stoffelijk overschot opnemen in de collectie van kunstverzamelaar Saatchi. Doormidden gezaagd en drijvend in de formaldehyde en in het gezelschap van zijn beroemde tijgerhaai ondergaat Damien Hirst hetzelfde lot als zijn kunstwerken. Maar hij mist zijn neus want die is in bezit van collega shockart-kunstenaar Jeff Koons. Zijn rechterhand en hart zijn geveild door kunstverzamelaar Jose Mugrabi die tevens bezitter is van Hirsts laatste kunstwerk: de medicijnkast met de restanten van de pillen die Hirst heeft geconsumeerd toen hij zelfmoord pleegde. Een koekje van eigen deeg heet zoiets. Wij kunnen er wel om lachen en vroegen ons af of Damien Hirst er wel aan had gedacht het Blikvangen Kunstcodicil op zak te hebben. In dat geval had hij de optie ‘Mijn lichaam mag op geen enkele wijze worden verwerkt in een kunstwerk van Damien Hirst’ kunnen overslaan.

Graduation website van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten

2008-2013: Beautiful Inside My Head Forever, the death and aftermath.pdf

 BlikvangenKunstcodicil.pdf

2 reacties op “De fysieke onmogelijkheid van de dood in de geest van een kunstenaar

  1. “(…)die meer een gewiekste zakenman in gebakken lucht lijkt te zijn dan een kunstenaar”

    Het is heel moeilijk een zakenman in gebakken lucht te zijn. Als je dat lukt dan ben je een echte kunstenaar. Lang leve Damien Hirst!

    “Het is allemaal ‘make belief’”

    Ja, he he, dat is toch de essentie van kunst. Dat we naar verfklodders kijken en er iets in zien.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.