Terwijl kunstminded Rotterdam in het Groothandelsgebouw discussieerde over het beeld De Verwoeste Stad, bezocht Blikvangen het museum Zadkine in Parijs.

Wanneer je Jardin Luxembourg aan de westkant verlaat, loop je honderd meter naar links en daar is het, Rue d’Assas 100, Musée Zadkine. Hier moet Jan Wolkers in 1957 hebben aangebeld toen hij voor een jaar bij Ossip Zadkine mocht gaan studeren. Heeft hier ook een afgevaardigde  van de directie van De Bijenkorf gestaan? De directie besloot de Gemeente Rotterdam het beeld De Verwoeste Stad te schenken. Eerder had een model, tijdens een tentoonstelling in Museum Boijmans van Beuningen, veel enthousiaste reacties losgemaakt.

Wanneer verandert oprechte weemoed in koketterie met het verleden?

In de tuin, bij het woonhuis en atelier van Ossip Zadkine, staan twee versies van De Verwoeste Stad. Het model, La Ville Détruite (1947) zoals dat te zien was in Museum Boijmans van Beuningen in 1948, en een andere uitvoering. Daarbij is alleen het bovenlichaam van Jan-met-de-handjes te zien. Jan Gat wordt het beeld in Rotterdam ook wel genoemd. De volksmond van Rotterdam mag graag pretentieuze  zaken kort snoeien en kunst steekt nu eenmaal altijd boven het maaiveld uit.  Zou iemand in Frankrijk het beeld Jean-avec-les-petites-mains noemen? De Verwoeste Stad is alles behalve een pretentieus beeld. Krachtig verbeeldde Zadkine het door de oorlog zwaar verwondde Rotterdam. Niets pretentieus aan. In de tuin bij het atelier lijkt het of het beeld uit de struiken tevoorschijn springt om de bezoeker eens goed te laten schrikken, of dat het  door het struikgewas wordt verzwolgen en schreeuwt in doodsnood. In Rotterdam woedt er weer eens een discussie over dit beeld. Elke keer wanneer het een meter naar rechts of naar links verplaatst dreigt te worden, springen de preciezen tevoorschijn en moeten de rekkelijken zich verweren. Nu zou het beeld moeten verhuizen naar het plein voor het nieuwe Centraal Station. Daar gaan ze weer.  Ossip zei dit en Ossip wilde het zo. Maar een beeld vertelt net zoveel over zichzelf als over de context. Die is hier in de tuin bij het atelier van Zadkine anders dan in Rotterdam. Daar werd het verwoeste stadshart weer opgebouwd en veranderde de actuele kunst van Zadkine in een historisch beeld. Is het waar dat Zadkine dit beeld op die plek wilde hebben? Of dat hij de laatste jaren van zijn leven ontevreden was over de plaats waar het stond? Het maakt niet uit. De context is gewijzigd. Het Rotterdam van nu is niet de stad die het in 1953 was. Wanneer verandert oprechte weemoed in koketterie met het verleden? Het Centraal Station is daar een voorbeeld van. Toen het oude CS gesloopt werd, was er veel protest. Het ontwerp van Van Ravesteyn moest behouden blijven!  Nu is iedereen blij met het nieuwe station, en straks staan degenen die het hardst riepen vooraan bij de opening.

Toen ik terugkwam uit Parijs en de stationshal uitliep het plein op, miste ik een kunstwerk. Daar, op die plek moet een mooi en magnifiek beeld komen. Het is waar. De Verwoeste Stad zou er prachtig staan. Een hoekige gewonde figuur met zijn armen radeloos omhoog gestoken terwijl hij strijdt om niet ter aarde te storten. Het nieuwe Rotterdam zouden we door zijn verwoeste lichaam kunnen zien. Maar moet dat perse De Verwoeste Stad zijn? Waarom niet een nieuw en krachtig werk van een hedendaags kunstenaar? Dat lijkt ons een beter plan. Veel beter dan een oud kunstwerk door de stad heen zeulen. Ophouden met dat gezeur. Wij willen een nieuw beeld!

Musée Zadkine, Rue d’Assas 100, Parijs – Openingstijden: Dinsdag t/m Zondag 10:00-18:00 uur