Alle berichten van John van Tiggelen

Zwanenzang

csm_1995.AK.05_5dfa2d4e3b
Anish Kapoor – Zonder Titel 1994-1995

Deze zomer bezocht ik De Pont in Tilburg. Het ongrijpbare werk van James Turrell fascineert me.  Er is niet heel veel van hem te zien bij De Pont, maar toch zeer de moeite waard.  En het megalomane project Roden Crater moet een keer bezocht worden, ook al is het nog ‘in progress’.

De prachtige collectie heden-daagse kunst van De Pont nodigt uit tot rondslenteren. Langs werk van favoriet Richard Long en zo kwam ik bij het enorme stuk kalksteen van Anish Kapoor. Ik tuurde in de zwarte diepte van de Indiase kunstenaar en bedacht dat het mooi geweest was. Na tweeënhalf jaar houdt kunstblog Blikvangen de kunst voor gezien. Natuurlijk, er wordt nog wel kunst gekeken, maar Blikvangen schrijft er geen stukjes meer over. Voordat de routine erin sluipt en het sleets wordt en zeker voordat er van die zurige 50+ stukjes komen en het chagrijn toeslaat, slaan we de hand liever aan onszelf. Figuurlijk, natuurlijk, maar geen nieuwe berichten. Het blog blijft in de lucht voor naslag, maar de accounts op facebook en twitter verdwijnen.

Blikvangen heeft in tweeënhalf jaar in Den Haag, Rotterdam en omstreken heel veel prachtige goede kunst gezien. En ook veel geleerd van al die kunstenaars. Hoe je naar de wereld kan kijken op eindeloos veel manieren en hoe je erover kunt nadenken. Geen grenzen, geen dogma’s. En dat er ontzettend hard gewerkt wordt voor vaak erg weinig geld. Toch maakt kunst het leven rijker (nee, niet leuker). Dank daarvoor. Overigens blijven we gewoon kunst kijken en opslurpen maar nu zonder een camera of een mening in de aanslag. Gewoon heerlijk achterover leunen en absorberen.

Laat maar komen die kunst.

Geconserveerd

De jas van Zhora

ss1

Het is een mooi beeld: De dood bij een kopieermachine. Een dance macabre extra ordinaire. Sensory Spaces 7 in Museum Boijmans van Beuningen is gemaakt door Aleksandra Domanović en dat levert een bijzondere installatie, waaronder een skelet in een regenjas.

boijmansKopieert de dood het leven? Reproductie is niet alleen het voortplanten van leven, ook van de dood. Het is een mooi paradoxaal beeld dat Aleksandra Domanović creëert. De dood die wanhopig probeert zichzelf te overwinnen. Momento mori zegt de kunstenaar tegen de toeschouwer. Gedenk te sterven, of is het de kunstenaar zelf die  eeuwig probeert voort te leven in zijn of haar kunst? De Willem van der Vorm Galerij hangt  vol met platgeslagen (geen platte!)beelden. Prints met een skelet bij de kopieermachine, maar ook een afbeelding van een darmbeen, een gedeelte van het vrouwelijk bekken, de menselijke kopieermachine.

ss3De doorzichtige regenjas die een van skeletten draagt is een zogenaamde Zhora-jas. Dat wist ik ook niet,  maar dat staat in de begeleidende folder.  Zhora is een karakter in de film Blade Runner (1982) van Ridley Scott. Een sci-fi klassieker waarin de androïde Zhora de haar gegeven vier jaar levensduur probeert te verlengen. Ze wil niet dood, maar wordt  in een winkelcentrum geliquideerd en valt door een aantal winkelruiten heen. Slechts gekleed in die doorzichtige regenjas met daaronder niet heel veel kleding. Mooie scene maar niet alleen die regenjas valt mij op. Nu ik voor de installatie van Aleksandra Domanović sta zie ik ook al dat glas voor me. Alsof ik door het werk van Domanović zou kunnen vallen. Ik ren naar voren … ik wil nog niet … print na print trek ik naar beneden. Een dagdroom,  niets aan de hand. De bewaker laat zijn laser gun met rust. Ik loop helemaal alleen tussen de prints van Aleksandra in de Willem van der Vorm Galerij. Heerlijk hier.

Sensory Spaces 7 van Aleksandra Domanović is t/m 31 januari te zien in Museum Boijmans van Beuningen.

Beperkt houdbaar

Heidense poëzie

Thomas van Linge – Luxury Stacks, 2014 & Hadassah Emmerich – Tondo, 2014

Meestal gromt en knettert er iets bij Garage Rotterdam. Maar bij de tentoonstelling Now Age is het slechts de video van Sulaiman Majali die beweegt en de soundtrack is een rustige, hypnotiserende soundscape van boventoonzang. Deze verzameling kunst heeft de weldadige rust van een antropologisch onderzoek.

garage7Alsof Garage Rotterdam een gedeelte van de collectie van het Wereldmuseum in bruikleen heeft. Potten, kleden, een video waarop mensen in verschillende kostuums rituelen uitvoeren. Waar komt deze stam vandaan, waar moet ik naartoe om dit mee te maken. Nergens, alleen bij Garage Rotterdam kan je dit ondergaan. Het kostte mij enige tijd om op dezelfde golflengte als de tentoonstelling Now Age te komen, maar toen pakte het mij wel.

vreemd soort beeldpoëzie

Aan  de beeldtaal van deze tentoonstelling moest ik wennen. Het werk van Ada van Hoorebeke bestaat uit een gebatikt kleed met daarbij een stoffer en een batikstok. Of: een gebatikt kleed over een stoel met daarnaast een gebatikte hamer op een spiegel. Of: een soort honkbalknuppel die is geplaatst op scherven waaronder zich prints bevinden. Een merkwaardige combinatie van materialen waardoor een vreemd soort beeldpoëzie ontstaat en, niet te vergeten, humor.

garage rotterdamDe maskers van Samuel Levack en Jennifer Lewandowski lachen niet. Ze hebben geen mond, wel ogen maar geen pretoogjes. Het zijn eigenlijk de gewichten van vissersnetten, lees ik. Beschilderd kijken ze mij spookachtig aan. Als een wolk van geesten hangen ze aan de muur. Maar de provocerende piramide van steigerbuizen van Levanck en Lewandowski, het gestapelde keramiek van Thomas van Linge, het schitterende grote ronde werk van Hadassah Emmerich, zelfs de gedeeltelijk met kattenbakgrind en voegmiddel gemaakte sculpturen van Nick van Woert; het past allemaal wonderwel bij elkaar. Ik gebruik het woord niet graag, maar de ruimte is in balans. Curator Yasmijn Jarram heeft de tentoonstelling ingericht alsof het voorwerpen zijn, afkomstig van een en dezelfde stam, ergens uit de binnenlanden van … ja waar eigenlijk? Brazilië, Papoea Nieuw Guinea, Congo, Schotland, België, Drenthe, Rotterdam?

Naar de video van Sulaiman Majali blijf ik lang kijken. Ik zie personen in een kostuum, gemaskerd, met een of twee voorwerpen.  Het doet ritueel aan, een ceremonie van een onbekende cultuur. Een zwarte vlag, een brandende vlag, ik ken het, maar niet in deze vorm. Welke betekenis heeft het? Fascinerende beelden die mij lang bezighouden. Mooie tentoonstelling is dit.

Now Age t/m 12 juli in Garage Rotterdam

garage rotterdam

Beperkt houdbaar, , , , ,

Finale Finissage

Marit Dik – Keuken

Hier heb ik het werk van Marit Dik en Joris Kuipers leren kennen. Onder anderen want het zijn slechts enkele namen in de lange lijst van kunstenaars  die hun werk tentoonstelden in de wit betegelde ruimte in Crooswijk. Maar nu gaat De Witte Slagerij dicht.

Vanochtend rende ik mijn rondje door het Kralingse Bos en zwoegde langs het CHIO. Hoge hekwerken, bewaking en zoeklichten moeten ervoor zorgen dat het feestje niet bedorven wordt door onvoorspelbare elementen in  de samenleving. Eén wijk verderop sloegen een paar jaar geleden kunstenaars en wijkbewoners de handen ineen en zo ontstond er een vrij kunstpodium in Rotterdam Crooswijk. Een mooie plek op een onverwachte plaats waar iedereen welkom is en juist onvoorspelbaarheid gewenst. Risico en het onverwachte horen bij kunst.  De Witte Slagerij zou je een soort tegenhanger van het CHIO kunnen noemen met helaas een iets kleiner budget. Vandaag, zondag 21 juni,  sluit De Witte Slagerij haar deuren. Dat is jammer, maar Rotterdam is een dynamische stad en er ‘popt’ vast wel weer een nieuw kunstinitiatief ‘up’.  Maar De Witte Slagerij gaan we missen.

Er is nog een laatste kans om tentoonstelling Stille Stad van Maidie van den Bos & Monique van den Berg te bekijken en om een laatste glas te heffen op De Witte Slagerij. Tussen 12:00 en 18:00, Rakstraat nr 2 & 4A in Crooswijk.

De Witte Slagerij was podium tijdens de language & ART Gallery tour van Poetry International. Daarom ter afscheid twee gedichten: allebei wit, één over geboorte, de ander over sterven.

Uit de bundel Deze zachte witte kamer van Runa Svetlikova het prachtige gedicht:

Draagtijd

Plooi terug op jezelf met je hoofd
onder de lakens. Wieg heen, en weer.

Adem je eigen adem in. Je bent
een bloot vogeltje in een hermetisch nest.

Denk. Denk. Slaap.

Sta op. Wandel. Je hebt je armen vrij nu
het draagt zichzelf. Draag jezelf

dichter bij mij. Draag jezelf je lijf uit
en wankel mij in.

En van Gerrit Kouwenaar:

Totaal Witte Kamer

Laten wij nog eenmaal de kamer wit maken
nog eenmaal de totaal witte kamer, jij, ik

dit zal geen tijd sparen, maar nog eenmaal
de kamer wit maken, nu, nooit meer later

en dat wij dan bijna het volmaakte napraten
alsof het gedrukt staat, witter dan leesbaar

dus nog eenmaal die kamer, de voor altijd totale
zoals wij er lagen, liggen, liggen blijven
witter dan, samen –

 

Beperkt houdbaar,

Het pellen van de ui

with1
Shores of the abyss, 2015

Prachtig weer, de zon schijnt, de terrassen zitten vol. Wat drijft een mens om op zo’n dag de trap bij Witte de With op te lopen om geconfronteerd te worden met de onplezierige kanten van de mensheid. Het collectief HOWDOYOUSAYYAMINAFRICAN stelde de tentoonstelling No Humans Involved samen; over vrijheid, uitsluiting, vernedering en identiteit.

with2‘It’s nothing personal’, een mooi citaat van schrijver James Baldwin. Het staat in de tentoonstellingsgids die bij de expo hoort, maar op de tentoonstelling niet te lezen is, net zoals de bordjes die bij de kunstwerken. De eerste verdieping van Witte de With is in bijna-duisternis gehuld. De kunstwerken glinsteren en glimmen in het donker. Kijken en nadenken.  Doodskisten als gestrande schepen, video’s, een videomuur, een troon(?) of is het een kooi? Mooie macabere beelden en de duisternis sluipt bij mij naar binnen. Maar waar gaat het over? Toch eerst maar eens de gids lezen.

N.H.I. (No Humans Involved)

Eenmaal uit het donker lees ik dat N.H.I. (No Humans Involved) een afkorting is die de politie van Los Angeles gebruikt(e?) in dossiers waarbij jonge zwarte mannen zonder baan slachtoffer waren geworden van georganiseerd geweld van bendes. Of bij onopgeloste moorden op voornamelijk zwarte, homoseksuele personen of andere mensen die kennelijk door de LAPD niet als mens werden (worden?) beschouwd.

with4De tentoonstellingsgids lezend verzeil ik in een verhaal dat verder gaat dan discriminatie, het superieure gedrag van van blanke Amerikaanse politieagenten en domheid in uniform met een wapen op zak. No Humans Involved gaat ook over het denken in groepen, anderen uitsluiten en dehumaniseren. Zo wordt het laagje beschaving weggepeld en blijft er een naar, hard en onsmakelijk stukje mens over. Terug bij Witte de With confronteren de kunstwerken mij des te meer. Die duisternis schud ik niet zo makkelijk van me af. Ga die tentoonstelling zien en …  trek het je niet aan … ‘It’s nothing personal’.

No Humans Involved t/m 16 augustus in Witte de With Center for Contemporary Art

with3

Beperkt houdbaar

Mysterieuze verhalen van de verbeelding

ramone1

In Galerie Joey Ramone in Rotterdam zit een gat in de muur. Door dat gat kan ik een deel van een installatie van Thijs Ebbe Fokkens zien. Ik zou als Alice in de wereld van Thijs Ebbe Fokkens willen vallen om te kunnen kijken wat daar gaande is, maar het gat is te klein.

Een hoger plan

De foto’s en tekeningen die bij Galerie Joey Ramone hangen, laten zien hoe Thijs Ebbe Fokkens zijn verhalen maakt. Het is een kijkje in de keuken van zijn fantasie. Het zijn tekeningen van mannen die met grote projecten bezig zijn. Mannen met bivakmutsen op. Het lijken de plaatjes van een graphic novel, maar Thijs Ebbe Fokkens gaat verder. Hij tilt zijn fantasie op een hoger plan Op de expo is een maquette te zien waar in het klein een gebogen straal licht zich door een laag aarde boort. Of was het daar al, en heeft Thijs Ebbe Fokkens het uitgegraven?

Foto’s laten een volgende stap zien. Het lijkt een laboratoriumopstelling tramone2e zijn, een experimentele opstelling, men kan licht buigen. Een man voor in het beeld kijkt naar de lichtgevende cirkel alsof hij het is die deze magie heeft voor elkaar heeft gekregen.  Ik mag bij Joey Ramone een houten trapje op en kan door een gat in de muur gluren naar deze geheimzinnige wereld. Ik zou door het gat willen kruipen, in het konijnenhol, maar het gat is te klein, ik ben te groot. De vragen blijven onbeantwoord. Wat is daar gaande?

ramone3Het werk van Thijs Ebbe Fokkens zag ik voor het eerst tijdens de Art Rotterdam Week in 2014 en wat later bij Stroom in Den Haag. Wat boeit mij zo aan zijn werk? Waarom prikkelt dit mijn verbeelding? Het komt ook omdat de kunstenaar een gedeelte van de illusie zelf doorprikt. In een andere ruimte van de galerie zie ik hoe de installatie aan de andere kant van het gat in de muur is opgebouwd. Maar de cirkel van licht loopt wel door en kennelijk is Thijs Ebbe Fokkens nog bezig. Overal ligt hout en ik zie een begin van een nieuw staketsel. Waar is dat dan weer voor? De illusie wordt doorgeprikt en een nieuwe begint.

Acting on Impasse van Thijs Ebbe Fokkens t/m 11 juli in Galerie Joey Ramone

ramone4

Beperkt houdbaar

Het zenuwstelsel van Erik Sep

taal1

In Galerie Frank Taal staat een spookachtige stad. Neurotopia is een complex kunstwerk van Erik Sep maar toch,  en er zit niets anders op: de kunstliefhebber moet door de knieën.

taal3Twee plastic robots schuilen in een portiek naast een molecuulachtige structuur die als een levend organisme  omhoog woekert. Het zijn de twee enige mensachtige figuren in deze stedelijke woestijn. Zeker weten doe ik het niet. De stad Neurotopia van Erik Sep zit vol details en wellicht zie ik iets over het hoofd.  Toch zijn er tekenen van bewoning. ‘Huntelaar’ staat in graffitiletters op een muur gespoten en voor wie is die klok? De gebouwen zijn te koop als individuele kunstwerken. Op de vrijgekomen kavel bouwt Sep een nieuw gebouw. Net zo verweerd en opgebouwd uit stukjes afval, duplo of een ander stuk bouwmateriaal. Zo blijft Neurotopia in ontwikkeling.

taal2”Dit is Rotterdam’ zei laatst iemand tegen mij,’ Frank Taal kijkt mij vragend aan. Ja, dat zou kunnen, maar ik ben daar voorzichtig mee. Elke stad vergelijk je met de stad waar je woont. Is Neurotopia Rotterdam? In elk geval is het een stad waar wordt gebouwd, maar ook een geteisterde stad, een stad in verval waar het puin in de straten ligt. De infrastructuur maakt een gehavende indruk, als een gewond dier met littekens op het lichaam. Misschien overdrijf ik maar de afwezigheid van leven, mensen,  geeft mij het akelige gevoel dat hier iets verschrikkelijks is gebeurd. Dit is oorlogsgebied. Eens was Rotterdam zo’n stad.

taal4Om Neurotopia goed te kunnen bekijken moet de toeschouwer door de knieën. Kruipend, sluipend en snuffelend langs de muren. Langs de pillenmuren van het ziekenhuis-in-aanbouw, langs ‘Fuck Me’ van het kleurige Dobbelsteen Duplo-achtige complex. Door het gruis en puin van de stad en langs de gebouwen van Sep met elk hun eigen karakter. Dit is een metropool, geen saaie buitenwijk uit de koker van een architectenbureau. Dit is het stadsplan van het zenuwstelsel van Erik Sep. Zijn neurotransmitters hebben dit eclectisch kunstwerk geproduceerd. Een kunstwerk dat groeit en verandert,  in beweging is, een stad als een brein.

Neurotopia van Erik Sep t/m 27 juni bij Galerie Frank Taal.

Vrijdag 26 juni vanaf 19:30 uur is de finissage met muziek, versnaperingen. Laat die neurotransmitters tekeer gaan!

taal5

Beperkt houdbaar

Phœbus – de taal van de kunst

phoebus5

De zon stort zich vol overgave door de hoge ramen van Galerie Phœbus. ‘Ik vind dit zo prachtig,’ zegt galeriehouder Mirjam de Winter. We staan aan de tuinkant van de grote zaal van de galerie en kijken de ruimte in waar aan de wanden het werk van John van Oord hangt. De language & ART Gallery Tour gaat morgen, zondag 7 juni, van start en Galerie Phœbus is er zo goed als klaar voor.

Alle kunst is taal?

De tekeningen, schilderijen en collages van John van Oord zijn talig. Letters, of symbolen die letters zouden kunnen zijn, zie ik telkens terug. Nu is dat wat vaag, want is het niet zo dat alle kunst taal is? De kunstenaar ziet, interpreteert, maakt een kunstwerk. Ik, kijker naar kunst, interpreteer en zet dit weer om en denk dat ik het begrepen heb wat de kunstenaar heeft gezegd en bedoeld. Vaak is dat niet zo, maar dat is niet anders met gewone taal. De meeste gesprekken zijn een groot misverstand, de schrijver van het boek bedoelde toch wat anders en de dichter weet vaak zelf niet waar zijn gedicht over gaat.

phoebus1Maar het werk van John van Oord lijkt toch dichter naar de geschreven taal toe te kruipen. De Avonturen van de Compositie met Watervogel is een humoristische serie van tekeningen waarin het werk Compositie met Watervogel telkens terugkomt in een andere situatie. Het werk hangt bij Phœbus in de hal maar op de tekeningen hangt het bij Koning Willem ‘Willy’ Alexander aan de muur, bij architect Le Corbusier in zijn werkkamer en President Obama bestudeert het schilderij dat in het Witte Huis aan de muur hangt. Het schilderij lijkt een indringer die een boodschap heeft. Het wil iets zeggen, maar wat? Wat staat er?

 

phoebus7Mirjam de Winter trekt twee lades van het ladekastproject open waarin zich werk bevindt dat een sterke ’taalfactor’ heeft. De intense verzameling pigmenten van Margot Zweers springen je uit de lade tegemoet. De schakering aan blauw is een lange zin met hier en daar een donkere komma of punt. De andere lade herbergt een werk van Hans Kleinsman. Hij werkt met licht en kleur, ritme, wiskundige oplossingen, berekeningen, reeksen (lees ik op zijn website). In de lade zie ik de 67 onderste regels op de pagina’s van de dichtbundel Het hebben van schaduw van Hester Knibbe, maar dan zijn ze door de machine van Hans Kleinsman gehaald. Het resultaat is een landschap opgebouwd uit facetten, het oppervlak van de planeet Knibbe samengesteld uit honderden satellietfoto’s. Net als de pigmenten van Margot Zweers is blauw de kleur. Raadselachtig prachtig.

Het volledige programma van de language & ART Gallery Tour 2015 en hoe je kan deelnemen staat op de website van Poetry International. Het is onderdeel van het Poetry International Festival dat duurt van 9 t/m 13 juni.  Op een aantal dagen zullen dichters tijdens de language & ART Gallery Tour  voordragen in de deelnemende galeries.

De tentoonstelling van John van Oord en het Ladekastproject zijn t/m 21 juni te zien in Galerie Phœbus Rotterdam.

phoebus9

Beperkt houdbaar, ,

RAIAAF

rai7

Met de trein naar Amsterdam; de Amsterdam Art Fair en de KunstRAI. Leuk denk je dan als argeloze Rotterdammer, lekker tegelijk, praktisch, Rotterdamse toestanden in Amsterdam. Maar de sfeer was toch iets anders. Een beetje kinnesinne over en weer terwijl het toch allemaal kunst te koop is.  En het maakt voor de bezoeker niet uit. Ik zag Galerie Cokkie Snoei en Liefhertje hier,  kunst van Joris Kuipers en Lisette Schumacher daar. Allemaal goed en mooi. En op loopafstand van elkaar, waardoor ik nog een onverwachte ontmoeting had.

Halverwege de Amsterdam Art Fair en de KunstRAI liep ik tegen de beeldenroute in Amsterdam Zuid aan. Niet letterlijk natuurlijk. Dat mag niet. Het eerste bord dat ik zag, verbood mij op de beelden te klimmen rai3. Ja, dat moet je nodig tegen Blikvangen zeggen. Even later sprong ik juichend van beeld naar beeld, maakte een ritje op de zeeschildpad van Jan Fabre en vloog een rondje boven Amsterdam met het vliegtuig van Joost Conijn. En een slecht voorbeeld doet slecht volgen. Dus al snel slingerden klassen voor keurig opgevoede kinderen uit Amsterdam-Zuid van beeld naar beeld. Tienduizenden euro’s aan bijles en andere naschoolse beschavingslessen naar de haaien, maar ze hadden het nog nooit zo naar hun zin gehad.

 

 

 

rai1Ik hou er zelf ook niet van wanneer een zenuwachtige bezoeker te dicht bij een kwetsbare installatie staat, of wanneer iemands slechte adem een fragiel kunstwerk aantast. Maar af en toe zou ik weleens een meute uitgelaten honden rai8 willen loslaten tijdens zo’n kunstshow. Gewoon, om de boel een beetje op te schudden. Daarom was het zo fijn om Daan den Houter tegen te komen. Die zat aan zijn High Tea Table (ook te koop) voor de ingang van de KunstRAI en vertelde enthousiast dat er weer een nieuwe laag op het Overschilderschilderij zit. Is dat laag 106? Tijd voor een boek! Dat het allemaal blijft zitten en straks te dik is voor de vitrine van De Aanschouw. Het is de absolute tegenhanger van het werk van Banksy. Net doen alsof je van de straat bent en nu een afdruk in een oplage van 700 tegen een te hoog bedrag aan de man brengen. Yeah, keep it real Banksy rai5  Of Damien Hirst: 3.500  euro voor een zeefdruk, oplage 999. ’tis gewoon handel, meneer.’

Zag ik ook mooie, geweldige, fascinerende kunst. Ja, een mooi nieuw klein werk van Inge Aanstoot bij Galerie Vonkel, de siliconenletters van Lennart Lahuis, ik was van de kaart (WAUW!) door het werk van Alexandra Crouwers bij LhGWR, een toffe tl-hond van Stefan Yordanov, een mooie foto van herman de vries (al is zijn werk nog mooier) van Robin de Puy. Waar het was weet ik niet meer precies. KunstRAI, Amsterdam Art Fair? Ergens op de RAIAAF, dat is zeker? Maar er is veel moois te zien. Veel, heel veel. De rolstoelbezitters moeten wel even hun remmen laten checken voor ze naar de AAF gaan, en de hellingproef beheersen. Ik kwam er te ternauwernood in mijn 1 tegenop, maar ja ik ben dan ook geen Citroën.

KunstRAI en Amsterdam Art Fair zijn er vandaag (31 mei) nog.

 

Beperkt houdbaar, , , , , , ,