We hebben ons jaarlijkse ritueel weer achter de rug, inclusief de verloren strijd voor het behoud van Zwarte Piet. Maar in het noorden, oosten en zuiden van Nederland zijn er tal van andere rituelen en gebruiken. Om nog maar te zwijgen over de rest van Europa. Friso Spoelstra legde ze de afgelopen jaren vast en zijn foto’s zijn te zien bij Gemak in Den Haag.
Friso Spoelstra bereisde Europa en fotografeerde de rituelen en tradities. Het resultaat is adembenemend. Prachtige foto’s van Europeanen die duivels uitdrijven en engelen aanroepen. Sommige rituelen zien er zo mooi en vreemd uit dat het moeilijk te geloven is dat dit zich in Europa afspeelt en niet in een buitengewest van Mongolië. Het Sunneklaas op Ameland heeft een on-Nederlandse sfeer en ziet er net zo exotisch uit als het Kukeri in Bulgarije. Een aantal rituelen is heel verzorgd met prachtige kostuums en een zorgvuldige choreografie. Andere tradities lijken een excuus voor een bacchanaal en liggen de feestvierders laveloos op de straat. Ach, zonder roes geen ritueel. Allemaal moeten ze zorgen voor vruchtbaarheid, een goede oogst, gezonde baby’s. Hoewel de deelnemers het doel allang uit het oog verloren zijn. Het opmerkelijke van de foto’s is dat het er allemaal nog zo puur uitziet terwijl ik dacht dat dit soort tradities allang aan de commercie verkwanseld waren. Niet dus. Tenminste, niet op de foto’s van Friso Spoelstra. Hij legde het allemaal vast met een goed oog voor compositie en het absurdistisch detail.
Spoelstra heeft zijn foto’s gebundeld in een prachtig boek getiteld Devils & Angels. Het is te koop in GEMAK voor €29,95, evenals de decembereditie van National Geographic waarin de fotoreportage van Friso Spoelstra over het Sunneklaas-ritueel op Ameland is opgenomen (€5,45).
De fototentoonstelling Devils & Angels van Friso Spoelstra zijn t/m 23 januari te zien bij GEMAK in Den Haag.
Op vrijdag 12 december, tussen 14 en 17 uur zal een seminar in het kader van deze tentoonstelling plaatsvinden, met Friso Spoelstra, cultureel antropologe/documentaire-maakster Wendelien Voogd en kunstenaar Anna de Vries.
