In Galerie Nouvelles Images in Den Haag hangen de foto’s die Marjan Teeuwen van haar kunstwerk Verwoest Huis Op Noord maakte. Gisterenmiddag interviewde NRC-journalist Gijsbert van der Wal de maakster in de galerie over haar werkwijze, de foto’s, betekenis en waar ze de energie vandaan haalt om dit soort kunstwerken te realiseren.
Een groot werk begint klein
Tot 22 juni dit jaar was in Amsterdam Noord Verwoest Huis Op Noord te zien. Daar had Marjan Teeuwen een pand ‘verbouwd’. Bouwmaterialen waren gestapeld, muren weggebroken en betonnen vloeren losgezaagd en diagonaal geplaatst. Een groot ontregelend kunstwerk dat juist door het tijdelijke karakter een extra dimensie kreeg. In het interview vertelde Teeuwen dat het maken van zo’n groot werk klein begint. Met een kruis op een papier. Dan volgt een lange zoektocht naar een beeld dat aldoende ontstaat. Gestapelde structuren worden weer afgebroken en opnieuw opgebouwd. Een diagonale lijn heeft niet de juist hoek en moet anders. De constructie van het werk in Amsterdam Noord nam vierenhalve maand in beslag waarvan de eerste vier maanden een tasten was naar de juiste vorm. Pas de laatste weken ontstond er een duidelijk beeld waar naartoe werd gewerkt. Dat het Verwoeste Huis gesloopt werd, hoort bij het proces, de cyclus van bouwen, verwoesten, bouwen en weer slopen. De foto’s zijn de laatste fase. Teeuwen stelt ze samen uit verschillende foto’s die zij in het Verwoeste Huis heeft gemaakt. Deze foto’s, met een zelfde perspectiefpunt, last ze aan elkaar waardoor ze obstakels, zoals draagmuren, kan laten verdwijnen. Zo onstaat er een Verwoest huis dat de bezoeker nooit heeft gezien, maar we kijken nu door het oog van de kunstenaar.
Soms was Marjan Teeuwen verrast door de weerslag dat haar werk had op bezoekers van het huis. Voor veel oud bewoners was het een eerste doorkijk in een huis waar ze vroeger in hokjes naast en boven elkaar hadden gezeten. Sommige bezoekers van Verwoest Huis In Bloemhof op Rotterdam Zuid, dat begin vorig jaar te zien was, was de aanblik van de destructie teveel. Mensen uit Bosnië wilden niet naar binnen. Het kunstwerk was teveel verbonden met hun verwoeste verleden in de Joegoeslavische oorlog. Een oude man die de Tweede Wereldoorlog had meegemaakt ‘hoefde hem niet niet nog een keer te zien’. Ook Verwoest Huis Op Noord maakte bij veel bezoekers emoties los. Met een zekere terughoudendheid wilde Marjan Teeuwen wel vertellen dat haar werk te maken heeft met de verwoestingen die door mensen in de wereld worden aangericht. Dat ze na het zien van beelden uit Grozny of uit Syrië ze het liefst daar naartoe zou zijn gegaan om ter plekke iets te maken. Dat drijft haar en geeft haar ook de kracht om weer aan een nieuw enorm werk te beginnen.
Marjan Teeuwens kunstwerken zijn een herschikking van materialen. Ze deconstrueert om een nieuwe omgeving te scheppen. De buitenwereld wordt buiten gehouden met gestapelde bouwmaterialen. Vloeren en muren raken uit het lood. Het beeld van een verwoeste leefomgeving, maar zoals Marjan Teeuwen aangaf, deze materialen bestaan uit dezelfde bouwstenen waaruit wijzelf ook zijn opgebouwd. Het is allemaal sterrenstof. We kijken naar onszelf.
Foto’s van de Verwoest Huis Op Noord en andere series van Marjan Teeuwen zijn t/m 8 oktober te zien in Galerie Nouvelles Images.