herman de vries schudt een grote jute zak leeg. De vierkante houten blokjes storten op de museumvloer en komen tot rust. Er volgt een korte stilte en ik zie heel even onrust flikkeren in de ogen van de mensen van het Stedelijk Museum Schiedam. ‘Dit is het dan,’ doorbreekt herman de vries met zijn prettige, licht hese stem de spanning. Toeval bepaalt het beeld. Niets meer aan doen.

Terwijl ik de kunstwerken van herman de vries bekijk, hoor ik telkens dat ‘dit is het dan’ meeklinken. In de verschillende zalen hangen beeldschermpjes waarop herman de vries rustig, met dat prettige stemgeluid,  vertelt over zijn kunst. Mooie filmpjes zijn het waarbij soms aan het eind een stilte valt. ‘Wat kan ik er nog meer over vertellen’ lijkt de kunstenaar dan te zeggen. herman de vries behoorde in de jaren zestig tot de nul-beweging en dat minimalisme en die rust blijven in zijn hele oeuvre aanwezig. Maar wel op verschillende manieren. Aan de ene kant de schijnbare willekeur van het toeval en aan de andere kant het strenge ordenen.

samenspraak tussen de bioloog en de kunstenaar

De kunstwerken uit de nul-tijd, het spel met de blokjes, de orde versus chaos,  wat is ordenen en wanneer lijkt het een willekeurige schakering; herman de vries vertelt ons iets over de natuur en geeft er vorm aan. Het is de bioloog die verzamelt en ordent om de wereld om ons heen begrijpelijk en inzichtelijk te maken, het is de kunstenaar die kadert.  De natuur strooit de herfstbladeren zonder enige voorkeur in het rond, maar herman de vries bepaalt welke bladeren ingelijst in het museum terecht komen.  Het is de samenspraak tussen de bioloog en de kunstenaar die deze adembenemend mooie overzichtstentoonstelling oplevert.

De zaal waar in een grote ovaal een enorme ‘plas’ rozenknopjes op de vloer ligt en aan de muren de from earth: aarduitwrijving la gomera’s hangen, is van een wrede schoonheid. De geur die van de rozenknopjes afkomt is intens en zoet,  maar het zullen nooit rozen worden. De vruchtbare aarde hangt er uitgesmeerd naast. Het is de bioloog die vlinders opprikt om ze voor de wetenschap te verzamelen en ze daardoor nooit meer laat vliegen. Wanneer ik zo kijk zie ik een collectie die niet alleen de schoonheid van de natuur viert, maar voornamelijk over vergankelijkheid en de willekeur van het leven gaat … dit is Bach.

herman de vries. all t/m 18 januari in het Stedelijk Museum Schiedam – In De Ketelfactory is t/m 18 januari de tentoonstelling No thing te zien met nieuw werk van herman de vries.