The Vincent Award in het GEM in Den Haag is een mooie uitdaging. Vijf totaal verschillende kunstwerken worden met elkaar vergeleken. De neiging om de beste te benoemen vond ik lastig te negeren, maar het is zinloos, natuurlijk. Ik geef een paar korte beschrijvingen waarmee ik hoop de nieuwsgierigheid te prikkelen.

Het bouwwerk van de Duitse kunstenaar Manfred Pernice overviel me.  Vijf zuilen met daarop schijnbaar willekeurige voorwerpen uitgestald: tuinstoelen, een tafeltje, een bal. Als overblijfselen van een beschaving die uitnodigen tot archeologisch onderzoek. In een zuil zit een vitrine, gevuld met papieren, een kaart, een fles; een tijdcapsule. Een andere zuil dient als altaar. Zacht klinkt het geluid van een kerkdienst.

De videobeelden van A way in Untilled van Pierre Huyghe roepen andere associaties op. Een natuurfilm waar een dreiging vanuit gaat. Beelden zijn hier en daar gemanipuleerd. Een hond heeft een rechter voorpoot die roze is gekleurd. Af en toe krioelen er insecten door het beeld of wurmt een worm. De hond is bijzonder onrustig, alsof er iets gaat gebeuren. Onheil hangt in de lucht.

Ook de Albanese kunstenaar Anri Sala maakt gebruik van videobeelden. Een installatie waarbij ruggelings op een muur twee films worden vertoond. Le Clash en Tlatelolco Clash laten lege modernistische pleinen zien.  Mensen staan er klein en eenzaam. Should I stay or should I go van The Clash klinkt versnippert vanaf een draaiorgel. Personen beschikken over slechts een muziekvel voor het orgel. Een derde kunstwerk Doldrum, een snaredrum met twee stokken,  staat in de duistere ruimte opgesteld en levert commentaar, aangestuurd door de lage tonen van de soundtracks van beide films. Het absurdisme van Dada is niet ver weg en hiermee ook het commentaar op de pretenties van mensen en politiek.

Gillian Wearings Bully is een intense film waarin de hoofdpersoon door middel van een rollenpatroon een traumatische ervaring uit zijn verleden laat naspelen. Is het echt? Het ziet er buitengewoon echt uit en is  effectief. Ik krijg er een naar gevoel van in mijn buik. Maar daarbij hangen er foto’s van Wearing waarop zij is te zien als Robert Mapplethorpe en Diane Arbus, en als zichzelf met ‘bloedig’ poppetje in haar hand. De film lijkt direct en duidelijk, maar door de foto’s gaat er een twijfel knagen.

Het meest kale, lege kunstwerk is van Willem de Rooij. In een donkere ruimte klinkt uit verspreid opgestelde speakers het gehuil van duizenden sledehonden. Ilulissat is de naam van het kunstwerk en de naam van de stad in Groenland waar in de omgeving deze geluidsopname is gemaakt. In een hoek van de donkere ruimte verlicht na enige tijd een vitrine met daarin het schilderij Vuurtoren bij Westkapelle van Piet Mondriaan. Met deze ingrediënten moet ik het doen. Gelukkig ontraadselt de begeleidende tekst dit werk enigzins, maar bij mij blijft er toch enige verwarring hangen.

Kiezen uit deze vijf kunstwerken lijkt mij een vrij onmogelijke opgave. Hoe vergelijk je dit? De winnaar van The Vincent Award krijgt € 50.000,-, een aardig bedrag waar toch een degelijke motivatie bij hoort. Ik ben blij dat ik geen winnaar aan hoef te wijzen, maar slechts mag kijken en luisteren. De winnaar krijgt 21 november te horen dat hij of zij het is.

The Vincent Award t/m 1 februari 2015 in GEM Den Haag.