Sammlung Boryna

Marcel van Eeden - Sammlung Boryna
Marcel van Eeden – Sammlung Boryna

Wat we zien is eigenlijk een voorproefje van wat volgende zomer komen gaat: In de Projectenzaal van het Gemeentemuseum is een expositie samengesteld met 66 werken op papier (aangekocht door het museum) van de winnaar van de Ouborgprijs 2013, Marcel van Eeden. In de zomer van 2014 zal in het GEM een grote solo expositie van zijn werk te zien zijn.

Van Eeden is een verhalenverteller, de tentoonstelling een beeldverhaal, een graphic novel. Iedere dag maakt Marcel van Eeden een tekening, gebaseerd op foto’s van vóór zijn geboortejaar 1965. Stapje voor stapje werkt hij aan verschillende verhaallijnen waarin feit en fictie door elkaar lopen. Op die manier ontstaat in de loop der jaren een complex, gelaagd verhaal.

In de expositie in het Gemeentemuseum zien we de verhaallijn Sammlung Boryna: Een collectie Outsider Art van ruim 5000 werken van de fictieve psychiater Mattheus Boryna, de kunstwerken gemaakt door psychiatrisch patiënten. Rond dit personage, dat gebaseerd is op een Duitse psychiater uit de jaren twintig, spint Van Eeden een donker verhaal in tekeningen. We zien ze op zaal als individuele kunstwerken tentoongesteld, en dat is werkelijk heel mooi.

Maar net zo leuk is de bijbehorende publicatie die zowel catalogus als graphic novel is: ‘Tales of murder and voilence. N 50 51 40.9 E 3 24 1.3′ , voor 25 euro te koop bij o.a. het Gemeentemuseum en Stroom. Voor de liefhebbers is er ook een kunstenaarsboek te koop, oplage 120. Hierin is het laatste gedicht van Gerrit Achterberg ‘Anti materie’ opgenomen, met vijf tekeningen van Van Eeden. Dit gedicht, ook weer van vóór Van Eedens geboortejaar 1965, is een inspiratiebron en het centrale thema voor Van Eeden. Hij verwoordt het zelf als volgt:

‘De tijd dat je dood zult zijn ligt voor je, die is nog onbepaald, maar er is ook een tijd dat je dood wás. De tijd voor je geboorte. En díe tijd van je dood, dat deel van je min-ik, van je anti-ik kun je nu al beschrijven’. 

Marcel van Eeden, Sammlung Boryna, Gemeentemuseum Den Haag t/m 16 februari 2014

 

ANTI-MATERIE

Onder de laag van het verhuurde,
in het oorspronkelijk gemuurte,
knip ik de lichten aan. Het pand
doemt voor mij op, naar alle kanten
intact; het toegewezen quantum
huisvesting van destijds,
zoals het uitgemeten stond
volgens de leggers bij ’t kadaster:
eigendom, particuliere grond.
Van het plafond valt een stuk pleister
en het behang krult op. De beits
aan radio en tafelvlak
vertoont de wasem mijner hand,
het vloertapijt een dameshak,
krassen de kachelglans;
de politoer schemertoestand
tussen weefselstructuur en geest.
Deurknoppen werden sleets,
drempel en sleutelgat aftands.
Gangmatten rafelen nog steeds
bij deze stage vitusdans.
Mijn elleboog leunt in de muur.
Vingers bespelen richelstof.
Knieschijven liggen voor het vuur
of het de afgoden betrof.
Stoelkussens hielden vast
bekken en schouderkast.
Hoog op de tenen gaat een spoor
tussen de kamerdingen door.
Tegen het raam een pluis gevonden,
zojuist per luchtpost afgezonden.
Een blad zit omgevouwen waar
je bent gebleven in een boek.
Toen kwam er onverwacht bezoek.
Daar houdt zich de romanheld klaar
en zal ingrijpen aan het eind.
Over de rustbank mijn profiel
van achterhoofd tot hiel;
-ik, zo duidelijk omlijnd,
dat hij alleen hoeft op te staan
en naar de slaapvertrekken gaan
om u te vragen of het licht
uit kan, de antichambre dicht.

Gerrit Achterberg (1905 -1962)

 

 

 

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.