Off the grid: 1)Unrecorded, untraceable through normal means. 2)The term for a person who is not on a social networking site. 3)Not using utilities such as water or electricity. 4)Paying with cash, making the transaction almost untraceable
Al sinds de industriële revolutie wordt het primitieve buitenleven door stadsmensen geromantiseerd. Hoe meer de verstedelijking oprukte, des te idyllischer en romantischer werden de tijden van weleer bezien. Het urbanisme inspireerde de moderne schilders van de negentiende eeuw tot lieflijke schilderijen met als onderwerp de wildernis, dramatisch licht en schone deernes.De expositie ‘Off the Grid’ in het Nutshuis in Den Haag laat werk van drie fotografen zien. Foto’s van mensen die al dan niet vrijwillig back-to-basics zijn gegaan, die de stad ontvlucht zijn, in de natuur zijn gaan wonen en zelfvoorzienend (proberen) te zijn. Mensen die dit blog nooit zullen lezen omdat ze geen internet willen. Mensen die weigeren met credicard te betalen, bang voor het elektronische spoor dat ze achterlaten. Kortom, foto’s van mensen die buiten de ‘normale’ samenleving een leven hebben opgebouwd. Soms is de alternatieve levensstijl een eigen keuze, maar soms ook niet. Ze zijn ‘off the grid’, ontraceerbaar, onvindbaar, anoniem. Waarbij je je afvraagt in hoeverre dat in deze tijd nog kan natuurlijk.
Het dichtst bij die romantische schilders van toen, ligt het werk van Justine Kurland: Prachtige groepsfoto’s van glimlachende mensen te midden van moeder natuur. Op de foto hierboven blote vrouwen die zo te zien leven van het land. De foto is niet zo lang geleden gemaakt, maar zou ook honderd jaar oud kunnen zijn. Op een andere foto een commune die ons aanstaart, gekleed op een naakt stel na. Adam en Eva en hun nazaten. Bijna tijdloos, maar het jongetje met het Batman T-shirt plaatst de groep in deze tijd. Amerikaanse communes, verstopt in de bossen.
De foto’s van Bertus Gerssen laten een fenomeen in Nederland zien dat bekend staat als Plattelandskrakers: Krakers die leegstaande panden buiten de stad tot woning hebben verbouwd. Zelf hout hakken, regenwater opvangen en je moestuin onderhouden. Dat willen deze mensen graag zelf. Het is een keuze, een levensstijl. Mooie foto’s van mensen die lekker buiten wonen, maar wel één belangrijke zorg hebben: Wat als kraken illegaal wordt? Dan zijn zij ineens verworden tot criminelen. En worden zij gedwongen terug te keren naar de grid.
Corine Vermeulen registreerde de bevolking in Detroit. Mensen die tegen hun wil buiten de reguliere samenleving zijn beland. Crisis, verpaupering en armoede dwingt deze mensen te overleven in een stad die dreef op de autoindustrie maar nu letterlijk door de natuur overwoekerd wordt. Je ziet foto’s waar mensen op een braakliggend terrein groenten proberen te verbouwen, geiten en schapen houden. Er maar het beste van proberen te maken.
Mensen ‘off the grid’, het komt overal ter wereld voor. Omdat mensen nu eenmaal gewend zijn zo te leven, er uit idealisme voor gekozen hebben of er door omstandigheden toe gedwongen zijn. Onzichtbare mensen of vergeten groepen. Een dankbaar onderwerp voor veel fotografen van nu. En afhankelijk van de blik van de kunstenaar, zijn composities en gebruik van licht kun je fantaseren over een leven dat radicaal anders is dan wat je gewend bent. Misschien is dat een trend, een nieuwe romantiek? Zouden we soms zelf ook wel van de grid willen verdwijnen?
Off the Grid, Nutshuis, t/m 28 juni
